2. Het hartverscheurende maansteenincident

Iwata:

De werelden in je spellen hebben vaak scifi-aspecten. Wanneer kwam je zelf voor het eerst in aanraking met dat soort elementen?

Takahashi:

Het eerste wat ik me herinner is dat ik op heel jonge leeftijd, nog voordat ik naar de peuterspeelzaal ging, dol was op programma’s als Captain Ultra7 en Ultra Seven8. Maar ik weet niet of je dat wel scifi kunt noemen.7. Captain Ultra: Een 'tokusatsu'-programma van Toei Productions. 'Tokusatsu' is een Japans woord dat verwijst naar een tv-programma dat draait om speciale effecten.8. Ultra Seven: Een tokusatsu-programma van Tsuburaya Productions.

Iwata:

Scifi (sciencefiction) kun je ook uitleggen als 'fantasy science', en Ultra Seven was een 'fantasy tokusatsu,' dus volgens mij kun je het wel scifi noemen.

Takahashi:

Nou ja, als kind was ik echt dol op dat soort fantasy tokusatsu, dus volgens mij is het daar bij mij allemaal mee begonnen.

Iwata:

Je keek waarschijnlijk ook naar Thunderbirds9?9. Thunderbirds: Een Britse scifi tv-show uit 1965 waarin marionetten werden gecombineerd met speciale effecten op schaal.

Takahashi:

Ja, natuurlijk.

Iwata:

Voor mij is het begonnen met Thunderbirds, hoewel ik toen nog maar naar de peuterspeelzaal ging. (lacht)

Takahashi:

(lacht) Ik hield ook van Star Trek10 en Star Wars. Ik woonde toen in Shizuoka, daar kon ik de hele dag in de bios blijven zitten…10. Star Trek: Een Amerikaanse scifi tv-serie die begon in 1966. Later verschenen er diverse films en spin-off-series.

Iwata:

De oude bioscopen hadden nog niet het shufflesysteem11 van tegenwoordig.11. Shufflesysteem: Als tegenwoordig een film eindigt, moeten bezoekers de zaal verlaten, maar vroeger, althans in Japan, konden bezoekers de hele dag blijven zitten.

Takahashi:

Juist. Omdat de bioscoop op het platteland stond, kon ik de film meermaals per dag kijken, en soms zag ik zelfs twee verschillende films. Op een gegeven moment draaide de bioscoop Star Trek en Star Wars en bleef ik de hele dag zitten.

Iwata:

Ik vraag me af wat de jonge Takahashi zo aantrok in scifi.

Takahashi:

Ik hield er altijd al van om met apparaten te knoeien. Dus toen begon ik ze te tekenen… ruimteschepen en raketten en dat soort dingen… Er schiet me opeens iets te binnen. Ik probeerde te bedenken waarom ik zo van raketten houd, maar ik denk dat het komt door een hartverscheurend incident. Toen ik vier jaar was, ging ik naar Expo '7012.12. Expo '70: De Japanse wereldtentoonstelling, een grote beurs die in 1970 werd gehouden in Osaka, Japan. Het thema was 'Vooruitgang en harmonie voor de mensheid' en 77 landen namen deel. Met zo’n 65 miljoen bezoekers was dit de drukst bezochte wereldtentoonstelling tot die van 2010.

Iwata:

Aha, de Japan World Exposition die in 1970 plaatsvond.

Takahashi:

Ik wilde heel graag naar het Amerikaanse paviljoen om de maansteen13 te zien. Maar, zoals je waarschijnlijk wel wist, Iwata-san, stonden er enorme rijen.13. Maansteen: de stenen van het maanoppervlak die zijn meegenomen door Apollo12. als onderdeel van het Amerikaanse Apolloprogramma. De maansteen werd tentoongesteld in het Amerikaanse paviljoen en trok een groot publiek – mensen stonden er uren voor in de rij. Het commandoschip van Apollo 8 werd ook tentoongesteld in het Amerikaanse paviljoen.

Iwata:

Het Amerikaanse paviljoen had de langste rij van alle paviljoenen.

Takahashi:

Precies. Toen we bij het Amerikaanse paviljoen waren, werd mijn vader boos. Hij zag het helemaal niet zitten. Hij zei: "We komen er toch niet in, hoeveel uur we ook wachten."

Iwata:

(lacht)

Takahashi:

Toen zei hij dat we verder gingen kijken, hij nam ons mee naar alle paviljoenen zonder rijen.

Iwata:

Maar dat waren nou net de minst interessante paviljoenen, hè?

Takahashi:

Ik weet niet eens meer welke paviljoenen we toen hebben gezien! (lacht)

Iwata Asks
Iwata:

(lacht)

Takahashi:

Ik wilde echt heel graag naar het Amerikaanse paviljoen en het robotpaviljoen14, maar beide moest ik missen – dat kun je best hartverscheurend noemen, toch? (lacht)14: Robotpaviljoen: Fujipan Robot Pavilion. Dit paviljoen trok veel belangstelling omdat het was geproduceerd door de inmiddels overleden Osamu Tezuka, een van Japans bekendste producers van manga (strips) en animatie.

Iwata:

Ja, dat mag je hartverscheurend noemen. Het is tenslotte een pijnlijke gebeurtenis die je je nog steeds herinnert, ook al vond het 45 jaar geleden plaats (lacht).

Takahashi:

Ik heb trouwens nog een ander hartverscheurend incident uit mijn jeugd. Ik had een speelgoedrobot gezien die ik graag wilde hebben, maar mijn vader wilde hem niet voor me kopen. Ik heb de hele weg naar huis lopen jammeren. Zo dol was ik op robots.

Iwata:

Als je van robots hield, keek je vast ook wel naar Gundam15.15. Gundam: Mobile Suit Gundam. Een Japanse tekenfilmserie over robots die verscheen vanaf 1979 als productie van Sunrise Inc.

Takahashi:

Reken maar. Mijn zoon noemt me een Gun-Ota. (lacht)

Iwata:

Een Gundam Otaku16? (lacht)16. Otaku: Een Japanse term voor een enthousiaste volgeling of verzamelaar, met name van videogames en tekenfilmseries.

Takahashi:

Inderdaad.

Iwata:

Misschien waren deze hartverscheurende ervaringen – de maansteen niet kunnen zien, die speelgoedrobot niet krijgen – wel de drijfveren om jezelf te verliezen in de wereld van de scifi.

Takahashi:

Dat klopt. Aan de andere kant, misschien was mijn leven heel anders gelopen wanneer ik als kind wél het Amerikaanse paviljoen had bezocht. Maar na die ervaringen leefde ik dus als een jongen die hield van scifi, Gundam en meer van dat soort dingen.

Iwata:

De verhaallijnen van scifi zijn niet altijd even logisch, het is gemakkelijk om er grapjes over te maken. Maar dat maakt het genre eigenlijk extra interessant om over te praten.

Takahashi:

Dat klopt. Toen ik op de middelbare school zat, was er een scifi-magazine met de titel Starlog17. Ik las scifi-magazines en probeerde zo veel mogelijk kennis te vergaren. Daar ging ik vervolgens zelf creatief mee aan de slag, ik verzon bijvoorbeeld mijn eigen verhalen.17. Starlog: Een maandblad over scifi dat begon in 1976. In de VS werd het uitgegeven door Starlog Group Inc.

Iwata:

Je had veel kennis over scifi verzameld, en op basis daarvan begon je zelf dingen te maken.

Takahashi:

Precies.

Iwata:

Daarnet zei je dat je graag knoeide met apparaten. Wat voor dingen deed je daarmee?

Takahashi:

Ik haalde elektrische apparaten uit elkaar. Dat deed jij toch ook, Iwata?

Iwata:

Zeker, daar was ik dol op. (lacht)

Takahashi:

Maar ik deed ook wel gevaarlijke dingen, zoals het uit elkaar halen van de stereo en de tv. (lacht)

Iwata:

In televisies bevinden zich onderdelen waar hoogspanning op staat, dus dat is extreem gevaarlijk.

Takahashi:

We hadden een hele mooie, grote stereo thuis. Maar toen ik die uit elkaar had gehaald, kreeg ik ‘m niet meer in elkaar. (lacht) Mijn vader was zo boos.

Iwata:

Dus toen was je vader alweer boos op je?

Takahashi:

Hij was razend!

Iwata:

(lacht) Hoe oud was je toen?

Takahashi:

Waarschijnlijk zat ik toen op de peuterspeelzaal.

Iwata:

De peuterspeelzaal? Dan was je er vroeg bij, als je op die leeftijd al stereo’s uit elkaar haalde. (lacht)

Takahashi:

Ik was zo’n kind dat het liefst elk schroefje losdraaide. Ik was altijd benieuwd naar het binnenste van apparaten.

Iwata:

Rommelde je ook wel wat met elektrische netwerken?

Takahashi:

Ik weet niet of je het elektrische netwerken kunt noemen, maar ik speelde wel met van die elektrische blokjes.

Iwata:

O, denshi-blokken18.18. Denshi-blokken – Deze speelgoedblokjes bevatten elektrische componenten zoals transistors en resistors, en lieten kinderen spelenderwijs kennismaken met de basis van elektrische netwerken. Geproduceerd door het bedrijf dat tegenwoordig Gakken Holdings Co., Ltd heet.

Takahashi:

Juist, denshi-blokken. Daar speelde ik altijd mee.

Iwata:

Denshi-blokken waren erg duur, dus wilden mijn ouders ze niet voor me kopen. (lacht) Weet je, Takahashi, hoewel we niet helemaal even oud zijn, hebben we toch veel dezelfde jeugdherinneringen.

Takahashi:

Inderdaad.

Iwata:

Ik had nooit verwacht dat we het over Expo '70 zouden hebben. (lacht)

Takahashi:

Ik ook niet. (lacht)

Iwata:

Er zijn vast veel mensenlevens veranderd doordat ze een stukje van de toekomst konden ervaren op de Expo, ook al was het niet jouw maansteenervaring.

Iwata Asks
Takahashi:

Ongetwijfeld, zeker voor mensen die zijn geboren tussen eind jaren vijftig en eind jaren zestig.

Iwata:

Ik ben geboren aan het eind van de jaren vijftig, en jij in de jaren zestig, dus hadden we overeenkomstige interesses in onze jeugd. Maar in mijn geval raakte ik verslingerd aan computers. Toen ik op de middelbare school zat, woonde ik in Sapporo en gebruikte ik programmeerbare rekenmachines19 om spellen te maken. Dat kwam goed van pas toen ik later aan videogames ging werken.19. Programmeerbare rekenmachines: Een rekenmachine die een programma gebruikt, ongeveer zoals een computer dat doet, om automatisch ingewikkelde berekeningen te maken.

Takahashi:

Juist.

Iwata:

Aan de andere kant werd jij blootgesteld aan allerlei scifi-invloeden, die je motiveerden om tekeningen te maken en verhalen te verzinnen. En daar heb jij later weer veel aan gehad, toen je videogames ging maken.

Takahashi:

Dat denk ik wel.